Ποια σημεία χρειάζεται να προσέξουμε για μια δημιουργική επικοινωνία;

Κάποιες λανθασμένες και συνήθεις αντιδράσεις μας, μπορεί να αποτελούν πρόβλημα στο να επικοινωνήσουμε με το συνομιλητή μας αποτελεσματικά.
Αποτελεσματική επικοινωνία σημαίνει να αντιληφθεί ο συνομιλητής μας το μήνυμα που θέλουμε να του μεταφέρουμε και όχι να υλοποιήσει απαραίτητα όσα εμείς επιθυμούμε.
Συνηθίζουμε, είτε να χαρακτηρίζουμε και να ταμπελοποιούμε τον άλλο,(π.χ είσαι αναίσθητος) είτε να απαιτούμε(θέλω αυτό εδώ και τώρα), είτε να ικετεύουμε(σε παρακαλώ, σε ικετεύω κάνε μου το χατίρι..), είτε να ενοχοποιούμε το συνομιλητή μας (..αν πάθω κάτι εσύ θα φταις).
Αυτές τις συμπεριφορές τις υιοθετούμε, επειδή και εμείς είχαμε λανθασμένα οικογενειακά πρότυπα επικοινωνίας και μέσω αυτών των συμπεριφορών προσπαθούμε να ασκήσουμε έλεγχο στη συζήτηση και να δικαιωθούμε.
Πολλές φορές όμως το να ασκήσουμε τον έλεγχο δεν είναι εφικτό, οπότε ο θυμός γίνεται το κυρίαρχο συναίσθημα στη σχέση μας.
Αν θέλουμε να επικοινωνήσουμε και όχι να ασκήσουμε έλεγχο, τότε υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα και κανόνες σύμφωνα με τους οποίους θα λεκτικοποιήσουμε τις ανάγκες μας.
Ποια βήματα μπορούμε να ακολουθήσουμε για μια δημιουργική επικοινωνία;
1) Εκφραζόμαστε με το ‘εγώ μήνυμα’. Δηλαδή, λέμε στον άλλο τι συναίσθημα μας προκαλεί μια συμπεριφορά του. Συγκεκριμενοποιούμε τη συμπεριφορά αυτή και εκφράζουμε το πώς κάνει εμάς να αισθανόμαστε.
Για παράδειγμα: Όταν αργείς να γυρίσεις σπίτι εγώ νιώθω ανασφάλεια και φόβο.
Αυτό που αισθανόμαστε εμείς δεν είναι απαραίτητο να το νιώθουν όλοι, είναι υποκειμενική μας ερμηνεία και δικό μας συναίσθημα.
Δεν λειτουργούμε επικριτικά προς εκείνον, απλά εκφράζουμε το συναίσθημα.
Με τη συγκεκριμενοποίηση, αποφεύγουμε τις γενικεύσεις και παρατηρούμε συνήθως ότι η θεματολογία των συγκρούσεων μας επαναλαμβάνεται συνεχώς.
Πέρα από το συναίσθημα που μας δημιουργεί μια συμπεριφορά, εκφράζουμε και τι πρακτικές συνέπειες έχει αυτή η συμπεριφορά στη ζωή μας.
Για παράδειγμα: Όταν αργείς να γυρίσεις σπίτι εγώ νιώθω φόβο με αποτέλεσμα να μην μπορώ να κοιμηθώ.
Δηλαδή εκφράζουμε τις συναισθηματικές και τις πρακτικές συνέπειες της συμπεριφοράς του άλλου στη δική μας ζωή και καθημερινότητα.
Και στο σημείο αυτό το μήνυμα έχει μεταδοθεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα υλοποιηθούν οι δικές μας ανάγκες, γιατί μπορεί ο άλλος να έχει άλλες ανάγκες προσωπικές του που θέλει να ικανοποιήσει σε προτεραιότητα. Απολύτως σεβαστό.
2) Αν θέλουμε να επιμείνουμε στην ικανοποίηση των αναγκών μας, αφού εκφράσουμε τι μας προκαλεί μια συμπεριφορά του άλλου και ζητήσουμε να βρούμε από κοινού μια λύση, υποστηρίζουμε με επιχειρήματα πως ευνοούνται δηλαδή και οι δύο άνθρωποι από αυτήν την αλλαγή.
Κανείς δεν αλλάζει κάτι αποκλειστικά για τον άλλο, πρέπει και ο ίδιος να εξυπηρετείται από αυτή την αλλαγή.
Δεν είναι όμως απαραίτητο να βρούμε κοινές λύσεις. Μπορεί απλά κάτι τέτοιο να είναι ανέφικτο για τη δεδομένη φάση της ζωής μας.
Μπορεί να είμαστε ανέτοιμοι ή να έχουμε άλλα θέματα που κυριαρχούν προς επίλυση.
3) Αν καταφέρουμε να υπάρξει κάποια μέση λύση, τότε θέτουμε άτυπες συμφωνίες, πρακτικά εφαρμόσιμες που θα εξυπηρετούν την ηρεμία και των δύο. Αν χρειαστεί τις γράφουμε για να διατηρηθούν στη μνήμη μας, με τη μορφή άτυπου συμβολαίου κοινής συμβίωσης. Που πάλι ξαναλέω δεν είναι απαραίτητο ότι θα μπορεί να υλοποιείται πάντα ή κατά γράμμα. Απλά υπάρχει σαν βάση.
Αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι όσο μεγαλώνουμε, τόσο ισχυροποιούμε κάποια στοιχεία της ταυτότητας μας, γι’ αυτό είναι απόλυτα λογικό, παρ’ όλο που κι αν ακόμα έχουμε θέσει ‘εσωτερικές συμφωνίες’, στην πράξη να παρατηρήσουμε τις ίδιες συμπεριφορές να επαναλαμβάνονται και να παλινδρομούμε στα ίδια ξανά και ξανά.
Όσο υπεύθυνος είναι ο ένας να αλλάξει τη συμπεριφορά του που προκαλεί αρνητικά συναισθήματα, άλλο τόσο είναι υπεύθυνος και ο άλλος να αλλάξει το πόσο βαθιά επηρεάζεται από τη συμπεριφορά αυτή.
Επίσης μην ξεχνάμε ότι μια συμπεριφορά για να γίνει μαθημένη αντίδραση χρειάζεται χρόνο, προσπάθεια και συνειδητοποίηση.
Εκτός των άλλων η πρακτικότητα της ζωής δεν μας αφήνει πολλές φορές να υλοποιήσουμε τις σωστές επιλογές και να χειριστούμε τα πράγματα με ψυχραιμία.
Το εφικτό είναι τουλάχιστον να γνωρίζουμε ποιος είναι ο σωστός τρόπος χειρισμού ώστε να μπορούμε με επίγνωση να αναλαμβάνουμε το μερίδιο ευθύνης που μας αναλογεί, χωρίς να βιαζόμαστε να επιρρίψουμε αποκλειστικές ευθύνες στον άλλο.
Ο καταμερισμός των ευθυνών και η ανάληψη του δικού μας μεριδίου ευθύνης κατά ένα τρόπο, εάν δεν υποφέρουμε από ναρκισσισμό και έχουμε κατακτήσει μια στοιχειώδη αυτογνωσία, μας ηρεμεί.
Επίσης καλό είναι να αναλογιστούμε ότι πολλές φορές αυτό που χρειάζεται δεν είναι να αλλάξει επιτακτικά ο άλλος μια συμπεριφορά του αλλά προέχει να αλλάξουμε εμείς αυτή μας την προσκόλληση στο να αλλάξει ο άλλος.
Αυτή μας την ανάγκη να βιώνουμε την ευτυχία μόνο υπό όρους και χωρίς ελαφρυντικά.
Καπετανάκη Ελευθερία
Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος-Παιδαγωγός
Συμβουλευτική ενηλίκων, σχέσεων, συμβουλευτική εφήβων, οικογενειακή συμβουλευτική.
Website: www.psychologist.com.gr
Email: info@psychologist.com.gr
ellikapetanaki@yahoo.gr
Tηλ:6934034531
Σχετικά βίντεο